Drum~Priesteres Training
Een Drum ~Priesteres is van oudsher verbonden met het vrouwelijke principe van de schepping, de Moedergodin, de aarde en de natuur en heeft een eigentijdse vorm. De priesteres en de godin in haar vele verschijningsvormen hebben diepe imprints in ons collectief onderbewuste. We herkennen ze als archetypen en zij kunnen een bron zijn van wijsheid, creativiteit en humor. Tegelijkertijd is het pad van de priesteres tijdloos, haar oorspronkelijke heilzame vaardigheden zijn nog steeds van kracht; een intermediair zijn tussen de zichtbare en onzichtbare wereld.
Opnieuw is, sinds het einde van de vorige eeuw, haar framedrum een geliefd instrument van veel vrouwen geworden. Als priesteres heb je met de framedrum een prachtig, ritueel instrument in handen voor je werk. Je bekwaamt je gedurende de training in het toepassen van de ritmische muziek in haar veelzijdigheid zoals het creëren van eenheid, voor introspectie, bij het leiden van ceremoniën en levensovergangen en bij verhalen.
Eveneens is een belangrijke vaardigheid die je je eigen maakt, het vermogen om met energie te werken. Je leert hoe je je kunt afstemmen om een kanaal te zijn en te vertrouwen op je innerlijk leiding. In de training gaat aandacht uit naar heling; heling voor onszelf, voor de ander en voor de aarde.
De 2- jarige Drum~Priestreres Training vindt eenmaal in de 6 weken plaats in afstemming met het ritme van het Keltisch Jaarwiel. Meer informatie volgt later.
Isabella Verbruggen
Priesteres en drumteacher
info@isabellaverbruggen.nl
www.isabellaverbruggen.nl
tel. 06 – 222 82 433
Yule ~Stil worden
Langzaam begeven we ons naar Midwinter, 20-21 december. Het is het Jaarfeest Yule waarop we de geboorte van het licht vieren. In deze tijd is het vaak somber, dag na dag gaat de zon haar diepste punt aan de hemelboog bereiken. Ook wij keren naar het diepste in onszelf. Midwinter nodigt uit om te onderzoeken wat zich in ons verborgen houdt. Wat wil er geboren worden in jou? Zijn er nog dromen die je wenst te realiseren?
Yule kan ook de dag zijn waarop je start met het vieren van de 12 Heilige Nachten. Het begin kan ook op Kerstavond vallen. Dat is een persoonlijke keuze. Volgens oude natuurvolkeren is de sluier tussen hemel en aarde flinterdun. Hét moment dus om je te verbinden met de onzichtbare wereld en je spirituele oorsprong en te reflecteren over je bestemming voor het komende jaar.
Ritueel met Framedrum
Maak een altaar met lichtjes en een afbeelding naar je wens. In het jaarwiel zijn we in het hoge noorden dat verbonden is met het element lucht. In deze tijd speel je een ritme en kun je naar binnen keren op twee verschillende wijzen.
1* Een ritme zoals Bhramari Devi is zacht en rond. Dit ritme kun je vergezeld laten gaan van de Ohm klank. Je haalt diep adem in en adem uit met de Ohm klank gedurende het 6 keer spelen van het ritmepatroon. In het begin ben je meestal uitgeademd na de 4e keer spelen. Je haalt weer adem in gedurende het 6e ritmepatroon. Je kunt ook tussendoor gedurende een blok van 6 keer het ritmepatroon spelen, stil zijn. Ik raad je aan minstens 20-30 minuten te drummen.
Bhramari Devi 8 beats notatie 1: D – t K – t K t, notatie 2: D – K P – K P K
2* Je speelt hetzelfde ritme als basis om een visualisatie in jezelf te verklanken. Zie bijvoorbeeld een wijds landschap uit het hoge noorden voor je of de uitgestrekte bevroren meren en maak klank. Als je dat niet gewend ben kun je ook met hummen beginnen. Schilder als het ware met je stem wat je voor je ziet en speel gewoon door. Het landschap openbaart zich verder in je en je stopt wanneer je wilt.
Ik wens je een ingetogen Yule-tijd.
Samhain ~ het donker worden
Samhain is het begin van het Keltisch Jaar. Samhain herinnert ons aan het donker worden ~ voorouders ~ de Crone ~ de ketel van transformatie en wedergeboorte. Dit jaarfeest wordt rond 1-2 november gevierd. Tijdens deze dagen zijn de sluiers tussen de werelden dun. Ze nodigen je uit contact te maken met je voorouders en overleden dierbaren, hen te gedenken en te eren. We onderzoeken het archetype van de Crone, dat zo verbonden is met Samhain. De Crone laat je door het leven in haar ketel, voortdurend nieuwe dingen ervaren en transformeren. Ze vraagt je je schaduwzijde en eigen sterfelijkheid onder ogen te zien.
Ritueel met Framedrum
Maak een altaar met foto’s van je dierbaren, een godin of een crone-afbeelding en ontsteek lichtjes. Neem een moment om je af te stemmen op je intentie en drum een rustig ritme met donkere klanken, een eenvoudige Walkbeat, Bhramari Devi of een Hartbeat. Maak klank en zing een lied over Samhain of de Crone. Je zou ook even stil kunnen staan bij de lange lijn van de vrouwelijke drummusici. Drum eenzelfde ritme gedurende dertig minuten. Begin en sluit het ritueel altijd af met een belletje.
De Framedrum en haar oorsprong
De framedrum is een van de oudste muziekinstrumenten en verbonden met moeder aarde en het ritme van de seizoenen. Ze werd bespeeld voor gebed en ceremonie, voor rituelen en trance. Framedrums zijn handdrums waarvan de diameter groter is dan de diepte van de drum.

De framedrum ontstond in de vroegste geschiedenis toen de mensen een nomadisch bestaan hadden en zij hun kudde volgden. Met de drum – de shamanen drum – werd het dier waarmee zij zo verbonden waren geëerd. De drum was de stem en het instrument van de shamaan/shamane. De beat van het ritme op de drum bracht de shamaan/shamane in trance. De shamanen drum kan een vel hebben o.a. van een rendier, paard, beer, vos en zalm en wordt met een stok gespeeld.
De framedrum en de graanzeef
De framedrum van de vrouwelijke ritmetradities uit de Mediterrane wereld wordt daarentegen met blote handen bespeeld. Zij is licht van gewicht en heeft een dunner vel, het vel van een geit. Deze drum zien we in de geschiedenis verschijnen op het moment dat de mensen graan konden telen.

De eerste afbeelding van de framedrum is gevonden op een grotwand in Çatal Hüyük in Turkije 8000 jaar voor Chr. Hier ontstonden door het telen van graan nederzettingen. Dit zorgde voor grote veranderingen in de samenlevingen. De landbouw verrijkte die verering van de Grote Moedergodin.
De rituelen die voorheen in grotten en de natuur plaatsvonden, werden nu in huis en in heiligdommen uitgevoerd. Tijdens de rituelen werden de aarde en de natuur en de cycli van de seizoenen van het jaar geëerd en bekrachtigd. De maan werd steeds belangrijker. Het zaaien en oogsten werd afgestemd op de maankalender.
Broodaltaar
Het graan werd een belangrijke voedselbron. Het blijkt dat in de heiligdommen in Çatal Hüyük een groot aantal broodovens aanwezig waren en in elk huis zich graanpotten bevonden. Zelfs beeldjes van barende vrouwen zijn in deze keramische potten gevonden. Dé terracotta godin op een troon, geflankeerd door heilige katachtigen is gevonden in een graanvat 6000 v. Chr. Zij is de vroegste weergave van de Anatolische Godin die bekend zou worden als Cybele. Het ontkiemen van de graanzaden in donkere voorraadpotten, die vaak de vorm van een godin hadden, werd een metafoor voor wedergeboorte.
Broodovens
De aanwezigheid van vele broodovens zou kunnen wijzen op broodtradities. Vrouwen zullen de vaardigheden van het bakken van brood hebben overgedragen aan elkaar. Het bakken van brood genereerde een nieuwe metafoor voor transformatie namelijk de omzetting van meel naar deeg en van deeg naar brood. De broodoven stelde de baarmoeder van de godin voor en het gebakken brood haar lichaam. Eten van het brood was eten van de Moedergodin. De Moedergodin dient niet te worden gezien als equivalent van Vadergod. Zij is vloeibaar en heeft vele vormen.

Het waren voornamelijk vrouwen die de rituelen uitvoerden. Je kunt je wellicht voorstellen hoe vrouwen hurkend op de grond het graan zeefden in een ritmische cadans en er misschien zelfs bij zongen. Tijdens een van de optredens met de drumgroep bootsten we deze situatie na en speelden we een ritme met graan in onze drums.

Op Sicilië maakten de mensen, tot op het einde van de vorige eeuw, die graan zeefden ook framedrums. De framedrum en de graanzeef delen onmiskenbaar dezelfde oorsprong en zijn symbolisch voor vruchtbaarheid, het graan, de maan en water.
De eerste drumster met een naam
De plaats waar de geschiedenis begint, de plaats van de vroegbekendste taal, is de Soemerische stad Uruk. De Soemerische cultuur ontstond tussen 3000-4000 voor Chr. Deze plaats was gewijd aan de godin Inanna. Inanna’s tempel stond bekend als het ‘Huis van Kennis’. In haar tempelcomplex bevonden zich keukens voor het bakken van heilige broden.
Tempels, die de universiteiten van de oude wereld waren, werden akoestisch ontworpen om het geluid van de heilige muziek te versterken. De rituelen in de tempel werden uitgevoerd door priesteressen. Hier ontmoeten we de eerste drumster in de geschiedenis met een naam: Lipushiau. De naam Lipushiau bleef in mij doorklinken, een priesteres kwam tot leven. Van haar weten we dat ze de balag-di, een kleineframedrum bespeelde in de tempel van de Maangod. Een grote drum, de balag, werd de Nin-an-da-gal ki genoemd, oftewel de ‘Meesteres van hemel en aarde’. Naast framedrums bespeelden ze lieren, harpen, cimbalen, sistrums en rieten of metalen fluiten. In een lied dat beschrijft hoe Inanna moet worden ontvangen in de heilig stad Uruk, zingt de godin:
“Laat de drum en de tambourijn weerklinken.
Laat de zoete tigi-muziek spelen.”
Muzikale, artistieke en poëtische inspiratie werd altijd geacht te ontspringen uit het heilige vrouwelijke. De framedrum was het middel om de godin aan te roepen en ook het magische instrument waardoor zij sprak. De drummende priesteres was de intermediair en een kanaal voor het goddelijke.
Het erfgoed van de framedrum
Wanneer je je verdiept in de wereld van de framedrum ontdek je dat de drum een belangrijke plaats heeft ingenomen in de geschiednis van vrouwen. En hoe zij verdwenen en verbannen is en nu sinds het einde van de vorige eeuw weer is teruggekeerd in ons bewustzijn. Met diepe dank aan Layne Redmond die uitgebreid onderzoek deed naar het erfgoed van de framedrum.
Veel inscripties op grotwanden, godinnenbeelden en afbeeldingen op muren van tempels zijn bewaard gebleven.

Zo zie je dertig priesteressen met framedrums in een processie naar het altaar begeven op de muren van de mammisie, de geboortekapel op het tempelcomplex van de godin Hathor in Dendera.
De drums zelf, gemaakt van levende materialen, zijn merendeels vergaan. De diverse vingertechnieken scheppen de verschillende klanken.
De de vier basisslagen op de drum zijn verbonden met de vier aangezichten van Moeder Aarde en belichamen: vuur, aarde, lucht en water. De namen van de slagen zijn oud en klinken ook zo. De eerste slag is de Dum, het element water. Ze brengt het vel in trilling en klinkt als het zoemen van het bloed in onze aderen.
De tweede slag is de Pah/Kah, het element aarde. Deze stroke stopt elke trilling en belichaamt de zwaartekracht van de aarde en de botten in ons lichaam.
De derde slag Tak is het element vuur. Deze stroke op de houten rand is hoog en heeft een verkwikkend effect. Ze vertegenwoordigt de warmte en energie in ons lichaam.
De vierde slag Brush/Sh bestrijkt het element lucht en onze levensadem. Het is de klank van het zachte vegende geluid op het vel.
Bij de drum met schellen klinkt deze stroke als Chah in de heldere klanken van de jingles. Jingles en schellen hebben een reinigende werking en zuiveren de atmosfeer.
De klanken zijn hetzelfde, de notatie kan verschillen in andere culturen. Tijdens het bespelen van de framedrum kun je lopen, samen dansen in een cirkel of voorwaarts bewegen in een processie. De drum kun je ook zittend bespelen.
Het geschenk van de Framedrum

Drummen was en is een krachtig middel om in diepere lagen van bewustzijn te komen en een gezamenlijke afstemming te bereiken. Het effect van de aanhoudende ritmen op de drums is wat mensen aanvankelijk intuïtief aanvoelden terwijl het nu wetenschappelijk bewezen kan worden.
Het spelen van ritme is tijdloos en onvergankelijk. We zijn ritme, denk aan onze ademhaling en hartslag. We zijn onderhevig aan ritme. Het ritme van dag en nacht, van rust en werk, van de maan en de seizoenen. We zijn ontstaan in ritme. Tijdens onze groei als foetus in de baarmoeder van onze moeder waren we onderhevig aan de klop van haar hart en het zoemen van haar bloed.
Wanneer we de drum in beide handen houden stromen haar klanken de ruimte in. De achterkant van de drum is jouw domein als drumster. Ikzelf vind de muziek hier het mooiste klinken. In de binnenrand kun je heimelijke symbolen schilderen, gebeden plakken of zelfs een naam geven aan de drum. De voorkant is het gezicht van de drum. Hierop komt je spel tot leven en onthul je je kwaliteiten aan de uiterlijke wereld.
In je handen vertolkt zij je gevoel. Met haar aanhoudende ritmen kan ze innerlijke reizen laten maken. Ze herinnert je eraan om met de cyclische processen van het leven te harmoniëren. Ze brengt heling en creëert ruimte voor introspectie.
Onmiskenbaar zijn de laatste tiental jaren veel vrouwen geboeid geraakt door de framedrum en de lange lijn van de eerste vrouwelijke drummusici. Intussen drummen ontelbare vrouwen over de hele wereld en wordt de ritmische muziek gespeeld, solo of in drumcirkels, allereerst voor plezier en bij vieringen en bij het uitvoeren van rituelen en ceremoniën. De framedrum nodigt je uit om in ritme te zijn met jezelf, je lichaam, je levensfase en met de wereld om je heen.
Isabella Verbruggen
Bron: Boek van Layne Redmond (1952-2013),
Artikel in het blad Cirkelliefde, uitgave: Lughnasadh 2023
De Priesteres en haar Sistrum uit Egypte
De oude shamanenratel was een voorloper van de sistrum. De sistrum is een heilige geluidmaker en werd voornamelijk gebruikt in riten om de godinnen Isis, Hathor en Bastet te eren. De sistrum schudden betekent: “schijnen ~ licht uitdelen.”
“In Egypte ontwikkelde deze zich uit een heel oud ritueel waarin papyrustengels werden gesneden en er ritmisch mee werd geritseld om iemands hart te openen voor Hathor. De woorden ‘geest’, ‘ziel’ en ‘hart’ werden door elkaar gebruikt om het bewustzijn van de mens aan te duiden: het ‘hart wassen’ betekende ‘de geest verkoelen, tevredenstellen en bedaren”.
Een sistrum ademt magie, muziek en mysterie. Van sistrums wordt gezegd dat ze alles tot beweging brengen, negatieve energie oplossen en de gevoelens en de ziel wakker maken. Het geluid van de sistrum zelf is zuiverend en kan worden gebruikt om de aura en de omgeving te reinigen en om voorwerpen met verkeerde geladen energie te ontsmetten en deze te zegenen.
De vroegste Sistrums
De originele vorm van de sistrum was mogelijk een gevlochten ratel van rieten- of van papyrusscheuten. Het verzamelen van papyrus was erg belangrijk in de oude aanbidding van Hathor. De naam sistrum wordt bij benadering uitgesproken als sesheshewut of sesshesht en wordt verondersteld het geluid te imiteren van de wind die in het papyrusstruikgewas blaast. Van de cobragodin wordt gezegd dat ze ook aangetrokken werd door het geluid van de sistrums zoals het ratelen van een slang. De sistrums of in meervoud liever gezegd sistra werden gemaakt van verschillende vormen, maar twee typen blijven over:
De Naos Sistrum, is als een schrijn en heeft een doosachtige vorm van aardewerk, steen of hout waar jingles in zitten. In deze vorm was zij een mobiele uitbreiding van de meest innerlijke, heilige ruimte van de tempel. Het geluid was meer van een slang en minder een muzikale toon. Aan beide zijden is vaak de afbeelding van Hathor en ook van een kronkelende slang.
De Loop Sistrums zijn duurzamer dan de Naos Sistrum maar ook weer kwetsbaarder als ze van keramiek zijn gemaakt. Ze hebben merendeels drie of vier staven met jingles en werden vaak voor Isis gebruikt. De loop sistrum verwijst naar een “gebogen instrument” en onderscheidt zich hierin van een “naos instrument”.
De Griekse schrijver Plutarch sprak van vier staven als de vier elementen terwijl de sistrum met de drie staven in Egypte werd geassocieerd met de drie seizoenen. Maar ze kunnen ook refereren aan de drieëenheid van Isi-Osiris-Horus, Isis-Osisris-Nephthys. Bellen, ringen of schellen werden merendeels gebruikt. Deze soort sistrums zijn misschien ook gebruikt als stemvorken.
Bronzen Sistrums werden vaak met de afbeelding van Hathor en met dieren op de top versierd. Sommige van de gevonden sistrums zijn uitgebreid uitgevoerd en eerder als een offer dan als een muzikaal instrument gebruikt. Veel waren 16-18 inch lang en dat is veel gezien het feit dat de Egyptenaren kleiner waren dan de mensen tegenwoordig.
In reuzenvorm werden de sistra afbeeldingen architectonisch gebruikt. De Hathor tempel in Dendera heeft 18 zuilen beschreven als Hathor-headed dat wil zeggen onder leiding van Hathor. Maar in feite zijn het grote sistrums met het hoofd van Hathor.
Foto: Tempel van Hathor in Dendera
Het huis van Hathor
De tempels van Hathor werden genoemd Hwt Sekhem of Huis van de Sistrum . In de tempel van Hathor bestaat nog steeds een heilige kamer voor de Heilige Sistrum. Sistrums werden door individuelen vaak geofferd aan de tempel en ook door pharaos, koninginnen en ambtenaren. Buiten Egypte werd gezegd dat je tempel van Isis kon vinden door het geluid van de sistrums te volgen als zij werden bespeeld tijdens de dagelijkse riten.
Priesteressen en de Sistrum
De priesteres die de leiding had in het eren van de godheid speelde ook vaak zelf de sistrum.
Belangrijk was de sensuele sistrum: Hathor en Isis waren beiden erotische godinnen en verschillende riten waren bestemd om de heiligen seksuele activiteit te stimuleren. Het is niet verassend dat hun symbolisch
instrument deze heilige sexualiteit reflecteert. Zoals het Ankhteken kan ook de loop en de staf van de sistrum worden gezien als een verbinding tussen het mannelijke en het vrouwelijke, de fallus met de vagina. Het lijkt er veel op dat het schudden van de sistrum heilige sexuele eenwording heeft vergezeld en zou een groepsaangelegenheid kunnen zijn geweest in die zin dat er musici bij aanwezig waren. Het kan zijn dat het shaken van de sistrums voor een prettige achtergrondmuziek zorgde.
Geluid -Licht – Kracht – Lucht
Terwijl het voor de hand liggend is dat de sistrum geluid genereert is men ervan overtuigd dat het ook kracht overbrengt, licht en lucht oftewel de adem van het leven. Dit laatste werd fysiek waargenomen, het schudden van de sistrum verstoort de lucht. Op moleculair niveau bewerkstelligt het een mild en ioniserend effect, hetzelfde als ion-generende apparaten. Het kan zijn dat tijdens het stoten van de jingles tegen elkaar of tegen de rand het licht flikkerde in de schellen.
Waarom bespelen we de Sistrum
Sistrums kennen vele geluiden. Hierbij zet ik verschillende manieren van waarom ze werden bespeeld in hele verschillende tijden en plaatsen in hun bijna 5000 jaren geschiedenis.
• Om een Godin of God te kalmeren en te plezieren
• Als een Offer
De sistrum zelf werd bespeeld als een offer aan beiden, de tempel of aan een speciale godin.
In het boek staat hoe de Godin Hathor werd geëerd met de sistrum.
• Als een magisch instrument ~ om het kwaad af te weren
Sistrums werden gebruikt om een geluid te creëren dat het kwaad zou verjagen.
• Als een magisch instrument ~om aan te trekken
Ze werd bespeeld om goddelijke energieën en de Godin aan te trekken die van het geluid hield.
• Als beschermende geluidmaker
De sistrums werden ook bespeeld om slangen en schorpioenen te verjagen.
• Als een militair apparaat
We weten van Cleopatra dat zij de ‘sistrum van de oorlog’ bespeelde tijdens de Battle of Actium. Het zou ook metaforisch kunnen zijn bedoeld. Mocht ze de sistrum wel bespeeld hebben dat was dat drievoudig bedoeld: om de krachten van de vijand af te weren, om de verdedigers samen te brengen en om de aandacht van de godheden aan te trekken.
• Als een muzikaal instrument
Sistrums worden veel gezien in combinatie met andere instrumenten
• Om een ritueel te markeren
Op een bepaald moment in het ritueel werd/wordt de sistrum bespeeld.
• Om plezier uit te drukken en met dans.
• Om transstaten te stimuleren of te behouden
Dit bereik je door een bepaald steady ritme te spelen en het tempo laat toenemen.
De Menat
Tenslotte hebben we de Menat. Dit is een typische Egyptische kralensnoer die in de hand werd gehouden en waar ritme mee werd gespeeld. Zie afbeelding.
De geurige Sistrum
De geur was nog belangrijker voor de sistrum meer dan dat we ons dat realiseren. De eerste sistra van riet of papyrus hadden van nature een zoete geur zelfs als ze gedroogd waren. Terwijl de faience en metalen sistra geen natuurlijk geur hebben. Heerlijke Egyptische geliefde geurige smeermiddeltjes zullen op het hout zijn gesmeerd of op de staven zodat de jingles gemakkelijker bewegen. Sistra werden versierd met bloemen of planten om zo ook een fijne geur te verspreiden.
Suggesties geuren voor de Sistrum
Je kunt mixen of druppelen twee essences of parfumolie in een beetje olijfolie of bijenwas. Het zal beiden en de sistrum doen geuren en haar voor het roesten behoeden.
Myrrh – is goed voor ochtendrituelen en reinigt
Kyphi – is goed voor avondriten
Frankincense – kan voor alles worden gebruikt
Lotus – is voor beiden sensuele en sprituele riten
Kaneel – helpt bij mannelijke seksuele opwinding
Salie – helpt bij vrouwelijke seksuele opwinding
Jasmijn – is uitstekend geschikt voor romantische riten.
Verschillende Sistra geluiden
Belletjes klinken vaak zachter dan jingles, klei heeft een zacht geluid.
Klakkend geluid dat je kunt bereiken met de schellen van een Afrikaanse Sistrum. Een metalig geluid zonder een speciale toon. Een mooie zilveren sistrum geeft een zacht klakkend geluid.
Rinkelend geluid: dat kun je bereiken met een disk sistrum of de met de sistrum alleen met de staven. Afhankelijk van het metaal kan het een diep geluid geven of lichter bij dunne jingles. Voor een rinkelend geluid kun je een lange stemvork gebruiken als frame.
Ritselend geluid: dit geluid werd oorspronkelijk gemaakt door het schudden van een bos papyrusstengels samen, misschien wel om slangen weg te jagen of aan te trekken. Dit zachte geluid, daarvan wordt gezegd, was om Renutet en andere slangengodinnen te plezieren wanneer zij door het gras kronkelden. De Naos sistrum met haar keramische frame geeft wel een ritselend geluid.
Sjimmer geluid: sjimmeren is een van de mooiste geluiden wat een sistrum kan maken, zacht trillend en vloeibaar, herinnerend en stromend water. Alle sistra kunnen sjimmeren. Maar afhankelijk van het materiaal brengen zij een bepaald geluid voort.
Houd de sistrum vlak voor je en schud haar van de ene naar de andere kant met een absolute minimum aan beweging. Probeer eerder te trillen dan te schudden. Wees geduldig, soms heeft het tijd nodig voordat de jingles reageren. Luister! Als het trillen voortzet, kun je afzonderlijke tonen gaan horen.
Oproepend geluid: dit geluid is bedoeld om aandacht te wekken. Hierbij wordt de sistrum gewoonlijk hoog in de lucht gehouden met de staven parellel aan de grond. In deze positie beweeg je de sistrum door een kleine boog terwijl je de arm zo stil mogelijk houdt. Deze houding is van een verre afstand te zien en het is beste om daarvoor een grote heldere sistrum daar te gebruiken.
Diverse ritmen
Statige ritmes voor een processie: bijvoorbeeld shake-step – shake -step -shake step of shake-shake-step – shake-shake-step.
Schorpioen Steek: dit is een korte snelle shake. Denk hierbij aan een waarschuwend geluid. Je kunt het geluid dempen door met je vingers de jingles of belletjes aan te raken.
Gehuil: Dit is het snelle schudden van de sistrum, gewoonlijk houd je hem dan boven je hoofd in antwoord op iets positiefs. Het duurt langer dan een schorpioenen steek maar je kunt het gebruiken als een waarschuwend geluid.
Zingen: houd de sistrum voor je. Met de andere hand draai de de disk rond, of boven of onder in de sistrum. Sommige sistra geven geen geluid, andere juist een prachtig geluid.
Het spelen van de Sistrum
Het is leuk om de sistrum vast te houden maar nog prettiger om haar te bespelen. Er zijn verschillende manieren: Neer- en opwaarts. Houd de sistrum vast alsof het een hamer is. Smalle beweging naar de grond en naar boven tot op schouderhoogte en schud het met een krachtige beweging. Je beweegt niet verder dan 10-15 cm.
Notatie van de Sistra
\ Omlaag
/ Omhoog
)))) Sjimmeren
)()( Snel naar achteren en naar voren
# Beet van een schorpioen
Z Zingen
De Sistrum in deze tijd
Toen ik in 2012 Egypte bezocht waren nog nergens sistrums te vinden. Gelukkig zijn ze de laatste jaren beschikbaar en begint de sistrum weer te klinken.
Bronnen:
En de Drummers Waren Vrouwen van Layne Redmond
Sounding the Sistrum van De Traci Regula.
Bewerking: Isabella Verbruggen
Framedrumming buiten
Het pad van de Drumpriesteres
1e Jaarcyclus 2025-2026
Op het pad van de Drumpriesteres komen de Priesteres en de liefde voor de Framedrum samen. De Priesteres in ons spreekt tot een deel van onszelf dat verlangt naar spiritualiteit die verbonden is met het eeuwige vrouwelijke, de godin, de wereld om ons heen, verbonden met het land waarop we leven en met onze voorouders. Zij spreekt tot ons over de kracht van vrouwen, over hun verborgen kennis, hun magie en het verlangen een diepe betekenis te brengen in het alledaagse leven.
Het pad, dat langs de acht jaarfeesten gaat, is onderzoekend, co-creërend en een uitnodiging om het erfgoed van de drum terug te claimen. In de bedding van deze drumcirkel van acht vrouwen mag je een vruchtbare uitwisseling verwachten waarin je de Drumpriesteres in jezelf exploreert en op eigentijdse wijze vorm leert te geven.
De Priesteres
In het licht van de training ontwikkel je de tools van een Priesteres en krijgt je drum een betekenisvolle dimensie. De godin in haar vele verschijningsvormen en archetypen en haar verbinding met de drum komen aan bod. Je leert te werken met magie, je maakt je de vaardigheden eigen in het uitvoeren van rituelen en het leiden van drumcirkels en ceremonies en een tempel bouwen oftewel een sacrale ruimte scheppen zowel binnen als in de natuur.
We staan stil bij de levensovergangen in een vrouwenleven: van meisje, maagd, geliefde, moeder, queen en de crone. Daar waar het past, ontvang je zelf een ceremonie. Tussen de bijeenkomsten in kom je samen als subgroep en/of bezoek je een krachtplek.
De kracht van ritme
We exploreren de framedrum in al haar veelzijdigheid en schoonheid. Afgestemd op de kwaliteit van het jaarfeest en een godin, kristalliseert de kracht van een bepaald ritme zich uit en krijgt het spelen een diepere laag. Door het jaar heen ondervinden we haar verbindende kwaliteit, de transformerende kracht, haar transopwekkende werking en leren we te werken met de helende effecten van ritme op lichaam en geest. We spelen op Tars, Riqs en Tambourines en kleine percussie instrumenten.
Het commitment, wat je aangaat, vraagt om ruimte voor onderzoek, het uitvoeren van rituelen en opdrachten en voor een ontmoeting met elkaar tussen de lessen in. Om dit pad van de Drumpriesteres te gaan is het van belang dat je de basis in framedrumming beheerst.
Door de seizoenen heen
- Samhain 31 oktober 2025: noordwesten, het donker worden, Cerridwen, Hecaté, de crone, ketel van transformatie, voorouders, paars, zwart, shamanic drumming.
- Winterzonnewende 19 december 2025: het noorden, aarde, stil worden, Sophia, Caillach, de mystica, innerlijke wijsheid, visionaire, lila, wit, drummen en stilte.
- Imbolc 30 januari 2026: noordoosten, het ontwaken, Bridget, Persephoné, de maagd, onschuld, herstel van authenticiteit, lichtgroen, drummen en heling.
- Lente~equinox 20 maart 2026: het oosten, lucht, het ontspringen, de dageraad, Artemisia, Diana, de amazone, onafhankelijkheid, geel, drummen en rituelen.
- Beltane 1 mei 2026: zuidoosten, tot bloei komen, Aphrodite, Hathor, de minnares, sensualiteit, schoonheid, rood, drummen en trancedans.
- Zomerzonnewende 19 juni 2026: het zuiden, vuur, schitteren, Cybele, Rhea, de koningin, soevereiniteit, leiderschap, oranje, drummen en ceremonies.
- Lammas 7 augustus 2026: het zuidwesten, overvloed, Demeter, Isis, Hestia, de moeder, compassie, onvoorwaardelijke liefde, goud, drummen en magie.
- Herfst~equinox 18 september 2026: het westen, water, stromen, zonsondergang, Mother Ocean, Nehalennia, herbronnen, turquoise, ritueel met de Drumpriesteres.
| Data 8 vrijdagen: | 31 oktober en 19 december 2025, 30 januari, 20 maart, 1 mei, 19 juni, 7 augustus, 18 september 2026 |
| Tijdstip: | 10.00-17.00uur, ontvangst vanaf 9.30 uur |
| Locatie: | Groesbeekseweg 209, 6523 NS Nijmegen |
| Deelname: | € 1080, inclusief koffie, thee en soep. Dit bedrag kan in meerdere termijnen worden betaald. |
Muziekreis naar het gebied van de Etrusken
Drumsessies in Midden-Italië, juni 2018
In juni 2018 verzorgden Selma Sevenhuijsen en Isabella Verbruggen een reis naar het Meer van Bolsena, het hart van Etruskenland in Midden-Italië. We reisden langs oude heilige plekken rondom het meer, maakten muziek op framedrums en voerden ceremonies uit.
We verbleven we in een gastvrije B&B Orto delle Fate in het oude vissersdorpje Marta, aan de oever van het meer. In de reis drumden we in het landschap en in de Yurt. Het was heel prettig om in deze sfeervolle ronde ruimte de drumsessies te laten plaatsvinden.
Tempel- en Woestijnreis met muziek
Tempel- en Woestijnreis met muziek, 2005-2009-2012
Rita van der Heijden & Isabella Verbruggen
In deze reizen namen we de deelneemsters mee naar Luxor, naar de vruchtbare Nijlvallei met haar rijke Egyptische cultuur. Hier ademt alles geschiedenis vermengd met het kleurrijke heden. We verbleven in een sfeervol hotel aan de Nijl. Vanuit hier bezoeken we de tempels die de universiteit van de Oude Wereld waren. In de 2e week reisden we af naar de meest vruchtbare en dichtst-bevolkte oase Dakhla waar we overnachten bij de bedoeïenen. Daarna vertrokken we naar de droge, westelijke woestijn. Wellicht kun je je voorstellen dat je in de eindeloze zandvlakten stil wordt van binnen, aangeraakt en één met Al Wat Is…… Egypte bezoeken betekent teruggaan naar een van de bronnen van de traditie van de framedrum. Framedrums en sistrums zien we vaak afgebeeld in taferelen op tempelmuren. De tempels werden akoestische ontworpen om het geluid van de heilige muziek te versterken.




Frame Drum Experience
Viering ~Ritueel ~Ceremonie
Wil je iets moois en unieks, iets dat vrouwen met elkaar verbindt? Je kunt mij uitnodigen voor een Frame ~ Drum ~Experience voor bij een speciale gebeurtenis, verjaardag, ritueel of ceremonie.
Tijdens de bijeenkomst is het mogelijk om de wereld van de frame drum te verkennen, eenvoudig ritmen te spelen en te dansen en de kracht van de ritmische muziek te beleven in cirkel van vrouwen.
De bijeenkomst duurt een dagdeel en wordt in Centrum Cordium gegeven in Nijmegen. De kosten zijn afhankelijk van het aantal mensen.
Zou je meer willen weten? Mail mij of bel: info@isabellaverbruggen.nl
06 222 82 433